“Zelfreiniger”
“Zelfreiniger”
In de kerstvakantie beluisterde ik wat muziek en hoorde U2 met ‘The Troubles’: “You think it’s easier to put your finger on the trouble, when the trouble is you (…). Well, its the hardest thing”. Ik besef me al jaren hoe waar dat voor mijzelf is, maar weet ook dat die moeilijkheidsgraad voor de meeste boardrooms geldt. Nu er een nieuw Kabinet is, aan het begin van dit jaar van transities, levert dat een mooie nieuwjaarswens op.
Ik ben altijd onder de indruk van mensen die hun nek voor ons uitsteken. Een nieuw Kabinet, zelden zo’n hondenbaan in een glazen huis gezien. “Je weet dat je fouten gaat maken, je weet alleen niet over welke fout ze je laten struikelen”; citaat van een insider over de verhoudingen tussen Kabinet en Kamer. Daarbij hebben ruim 13 miljoen mensen niet alleen het eerste en het laatste woord (als ze de moeite nemen te gaan stemmen), maar maakt de continue kakofonie van een deel van hen het politieke systeem tot een populistische platform.
Veroordeeld voor de start
De schier onmogelijke taak van het net aangetreden Kabinet blijkt al uit de reacties voor de start. Men buitelt over elkaar heen om zaken als de man-vrouw verhouding, het aantal vakministers, de verhouding binnen/buiten de politiek, de leiderschapsstijl voor vrouwelijke bewindslieden en de relevantie van miljardeninjecties van commentaar te voorzien. Ook social media puilen uit met wat ik noem ‘eerste hulp bij slachtofferschap’. Voor mensen die oorzaken voornamelijk buiten zichzelf zoeken zijn zondebokken en klagen op het systeem waar ze onderdeel van uitmaken de eenvoudigste weg.
Maar ook onder politici schuilen veel klagers. Hun tweets zijn zelden (zelf-)reflectief, meer effectbejag. Nog even en politici gaan snapchatten of een tik-tok kanaal openen, “omdat we ook daarmee de afstand tot onze kiezers verkleinen”. Daarbij, de dynamiek tussen Kabinet en Kamer verdient geen schoonheidsprijs. De burger ziet vóór de schermen hoofdzakelijk politiek gedoe.
Voorbij het populisme
Ik denk dat populistische politiek en klagende burgers elkaar in stand houdt. Voor een doorbraak daarin komt het bij deze nieuwe start nu aan op een beter zelfreinigend vermogen van Kabinet en Kamer. De kwaliteit van dialoog tussen ‘bestuurder’ en ‘toezichthouder’ is key. Een betere hygiëne in de samenwerking in het Kabinet, én met de Kamer, is bouwen aan vertrouwen.
Dat is niet iets van een weekendje teambuilden, al start het daar natuurlijk wel. Het gaat om ontwikkelen van continue reflectie op besluitvorming en toezicht. Dat is echt heel moeilijk, referte ook de song van U2. Misschien kunnen we iets leren van het bedrijfsleven en publieke organisaties. Daar is, gedreven door governance codes, periodieke evaluatie van gedrag en handelen een agendapunt. Ook is er steeds vaker een CTO (Chief Transformation Officer) die o.m. de condities voor veilige, integrale sturing van de transities bewaakt en de werkwijze (zowel ‘hard’ als ‘zacht’) evalueert.
Ik wens voor Kabinet en Kamer zelfreiniger. Daaruit ontstaat vertrouwen en wordt de ‘publieke tribune’ een stuk rustiger. Omgekeerd, laat de nieuwe ploeg z’n werk doen. Ga in plaats van digitaal klagen wat vaker muziek luisteren. ‘One’, van U2 bijvoorbeeld.
U2, The Troubles: https://spoti.fi/3K5m3Rd
U2, One: https://spoti.fi/3HSasTE
