‘Krimpsoep’

Ik herinner mij een Donald Duck van heel lang geleden. Donald deed mee aan een wedstrijd om de meeste belletjes in de soep. Een kwestie van flink boter toevoegen. Meer boter, meer belletjes. Donald had veel boter, dat hij uiteraard niet deelde met anderen, en won gemakkelijk. Zo leek het. Totdat hij nog een laatste schep boter toevoegde. Alle belletjes kwamen samen tot één grote bel, en dus verloor hij de wedstrijd.

Je hoort over krimp

Je hoort momenteel veel over (de angst) dat we een periode van krimp tegemoet gaan. Ook een beetje als ‘straf’ voor de ongebreidelde groei waarmee we de afgelopen decennia onze planeet hebben uitgewoond. Het is op. Dat is genoegzaam bekend. We kunnen evenwel pas in transitie als we de dieperliggende oorzaken kennen. Zoals; de angst voor krimp, die zorgt voor kramp. Hoe zit dat?

Groei is niet vies. Het is broodnodig, zit in ons DNA en het is heel natuurlijk. Alle flora en fauna ‘doet’ niet anders. Het kan altijd meer, beter, knapper, …. En daar zit ook iets egoïstisch en competitiefs in. De zon voor de ene boom is de schaduw voor de ander. Ook dat is natuur. Dat dwingt tot scherpte en inzet van talenten.

Wij mensen, in bedrijven maar ook sociaal maatschappelijk, hebben groei tot kunst verheven. En bezit tot norm. Niet alleen is ‘ik heb meer dan jij’ een impliciete graadmeter voor succes geworden, we zetten er ook snel een hek omheen. Uit angst dat bezit weer kwijt te raken. Van oorsprong niet eens onlogisch. Want als in de middeleeuwen stammen meer oogsten dan ze nodig hadden sloegen het op voor de komende winters. Dan wil je niet dat andere stammen je verdiende loon zomaar inpikken. Maar anno nu zijn we er wat in doorgeschoten. Bezit is nu een doel op zich. Net als bij Donald in de strip.

Je hoort over zingeving

Tegelijkertijd hoor je veel dat we op zoek zijn naar zingeving. Meaning, zoals de Engelsen mooi zeggen, what you mean, als in ‘wat je betekent, wat je werkelijk meent, bedoelt’. Voorbij de ontzuiling lag onze vrijheid, die de meesten van ons vooral invullen met bezit in plaats van betekenis. We delen ons bezit steeds minder. We delen wél onze succesverhalen die we met bezit (denken te) bereiken. De komende vakanties zijn een exemplarisch voorbeeld. Op social media; een ratrace naar de mooiste bestemmingen. Die race wint niemand. Ook Donald niet.

Toch is de groei niet het probleem. En ook het bezit niet. Daar is allemaal niets mis mee. Ons probleem is dat we met de doorgeschoten groei de bedoeling zijn verloren. Eigen bezit eerst. En zo komt het dat de angst om bezit te verliezen groter is dan de wens er iets ‘meaningful’ mee te doen.

Krimpangst is ons grootste probleem. Daardoor blijven we in ons patroon: bezit, verzamelen, hek eromheen. Dat voorkomt de weg naar transitie.

Krimpsoep, misschien een mooi thema voor de redactie van Donald Duck. Zo min mogelijk bellen in de soep. Dan had onze stripheld gewoon gewonnen…:).