Wanneer is een narcist tevreden? Die vraag gonst door mijn hoofd nu Poetin een wolf in schaapskleren blijkt en als een kat in het nauw dramatische sprongen kan gaan maken. Ik ben niet de eerste die voor de oorzaak van de oorlog naar de persoonlijkheid van Vladimir verwijst. Over de omvang z’n doel kunnen we nog gissen, over z’n strategie en vermogen nog twijfelen, maar z’n motief is heel helder; revanche!
De wereldwijde eensgezindheid in sancties van landen, bedrijven, A-merken, banken en organisaties op het gebied van sport, kunst, cultuur, én de interne opstand in Moskou, drijven hem eerder in het nauw dan hij gedacht zal hebben. Censuur, propaganda, een dichte gaskraan (dreigen met) kernwapens, …, het zal er niet bij blijven. Hij is, volledig gebiologeerd door z’n eigen verhaal, blind voor elke vorm van (zelf-)reflectie en tegenspraak. Er is maar één manier om hem te stoppen. Het duurt nog wel even voordat we zover zijn, dus de wapenwedloop zal fors zijn.
Narcisme maakt meer kapot dan je lief is
We kennen meer mannen a la Poetin; narcisme, machtsdenken en psychopathie is helaas een aantal leiders niet vreemd. Wat hen drijft is meestal niet zo moeilijk te beschrijven, wat hen stopt wel. Het drama is decennia geleden al gestart. Zoals ieder mens traumatiserende dingen meemaakt, zo is ook Poetin gekrenkt. Ik bedoel niet door normale tegenvallers maar echt ervaren gevaar op het gebied van veiligheid, liefde en bestaansrecht. Verdedigingsmechanismen, in zijn geval een emotieloos ‘Kürper’, doen alles om herhaling van die oorspronkelijke pijnen te voorkomen. Macht is dan een beste verdediging, narcisme is geboren.
Eenmaal op het pluche kan de revanche beginnen. Veelal is dat een opeenstapeling van gebeurtenissen in een selffulfilling storyline. Het verzet van de omgeving is niet bij machte, de vijand wordt uit de weg geruimd. Als je niet voor mij bent, ben je tegen mij. Niet zelden overschat de narcist z’n eigen kracht, maar lukt het om met steeds gemenere wapens het spelletje ‘Risk’ te winnen. De wil om te winnen heiligt de middelen.
Ook dichtbij
Het “mooie” van narcisten als Poetin is dat we het gedragspatroon zo duidelijk kunnen zien. Maar ook dichterbij, is narcisme debet aan doorgeslagen situaties. Denk aan me-too achtige settings waarin machtsverhoudingen zijn misbruikt. Ook in onze arbeidsorganisaties komt het meer voor dan ons lief is. We zien best veel intelligente leiders die een spoor van vernieling achterlaten. Zo zag ik een toezichthouder die ten koste van de organisatie z’n gelijk wilde halen. Welk trauma ligt daaraan ten grondslag?
Laten we eerlijk zijn, misschien schuilt er wel een ondergewaardeerd gevoel in ons allen. Trauma’s zijn niemand vreemd. Ook ik weet hoe moeilijk daarmee te leven cq af te rekenen is. Pijnen van vroeger die niet meer aan de orde zijn maar in het onderbewuste nog wel steeds aan de touwtjes trekken. Schade en schande.
Terug naar m’n openingsvraag. Narcist Poetin is nergens tevreden mee. Het drama dat hij vanuit z’n trauma creëert is werelds. Met trauma’s bij heel veel mensen en kinderen tot gevolg. Terug naar onszelf, ik ga hier niet de psycholoog uithangen maar wat iedereen zich mag afvragen is welk van je gedrag, als leider/vader/moeder/manager,.. gebaseerd is op oude pijnen. Beter ten halve.
Poetin heeft die levensvraag overgeslagen. Mijn verwachting is dat hij, ten koste van heel veel -in zijn ogen- tegenstanders, uiteindelijk zelf sneuvelt. Sooner rather than later. Dan krijgt hij toch een beetje z’n zin. Door massaal verzet thuis en van de rest van de wereld wordt vrede afgedwongen. Niet in de Oekraïne, maar in Rusland zelf.