“2^nd loop in een groot grijs gebied”

We moeten in transitie. Tenminste, als we COVID willen overleven en andere (klimaat-)rampen willen voorkomen. Corona zit inmiddels in de 2^ndloop. Tijd voor reflectie. Hoe veranderen we? Welnu, we volgen, klassiek, alle gedragspatronen van een opgelegde verandering. Zodra we dat inzien zijn we in staat werkelijk in transitie te geraken.

 

Als we door een veranderkundige bril naar onze corona crisis kijken zien we alle 7 gedragspatronen van niet-zelf geïnitieerde veranderingen. Onbegrip, ongeloof, verlies, individueel, herstellen en herhalen zijn 6 van de 7 wetmatige gedragingen die bij opgelegde veranderingen passen.

• Onbegrip / onduidelijkheid: wat bedoelen ze? waarom moet dat? voor wie geldt dat? wat wordt precies van mij verwacht?
• Ongeloof: wat?, echt?, zoveel? alweer? dat hoeft toch niet? ze onderschatten het, is dat haalbaar?
• Verlies: we ervaren verandering vanuit wat we kwijt raken (positie, status,..), niet vanuit wat we winnen;
• Individueel: we ondergaan de verandering individueel. Betrekken het op onszelf, wat zijn de consequenties voor mij? En omgekeerd, we dóen de verandering liever zelf dan samen. Als ik het maar voor elkaar heb;
• Herstellen: zodra de noodzaak tot verandering weg is, herstellen we zo snel mogelijk. De druk eraf en alles is weer snel bij het oude;
• Herhalen: bij de volgende verandering herhalen we dit patroon, zelfs als het dezelfde verandering is. Zichtbaar leren we weinig.

 

Herkent u ‘ons’, in Coronacrisis? Het geklaag over de onduidelijkheid van de maatregelen (1) en de vrijheid die we kwijt raken (3). Ongeloof of de lockdown wel echt nodig is (2) en hamsteren cq gedrang bij prikbeurten (4). We gaan meteen terug naar de oude normaal zodra de maatregelen afnemen (5). En, last but not least, inmiddels in de 2^ndloop zouden we iets geleerd moeten hebben. Toch blijven deze patronen zich grotendeels herhalen (6).

 

Met klassieke gedragspatronen komen we er niet

 

Je kunt alleen jezelf veranderen. Dus veranderingen die ‘moeten’ frustreren. Dat komt er meestal uit in de vorm van een verwijt. En dat is de 7^e wetmatigheid van veranderen; we zoeken schuldigen. We houden onze leiders verantwoordelijk voor wat ons wordt aangedaan. En zoeken nieuwe. Maar elke roep om leiderschap is een hint naar eigen onvermogen. Anderen verwijten maakt jezelf niet vrij.

 

Onze zoektocht naar de optimale mix van maatregelen om met het virus te leven blijft nog wel even. Corona is immers geen zwart-wit vraagstuk waarin één maatregel alle gezondheidsrisico’s elimineert. En dus ploeteren we in een groot grijs gebied tussen doorgeslagen individuele vrijheid en collectieve verantwoordelijkheid. Daarin maakt geen leider het verschil voor iedereen. En dus heeft niet zoveel zin een schuldige aan te wijzen. Beter vragen we ons af wat onze individuele bijdrage is aan de collectieve gezondheid, objectief gemeten naar risico.

 

We mogen zien dat we er met deze gedragspatronen niet komen. Pas als we aanvaarden dat we samen iets aan onze individuele vrijheid moeten veranderen, komen we verder. Corona verandert ons in plaats van wij Corona. Dat zou een leerzame reflex zijn die ons overigens ook gaat helpen bij toekomstige (klimaat-)crises. Daar hebben we, hopelijk, toch geen 3^e loop voor nodig?